Historia

Twórcą idei Centrum Historii i Kultury Romów i wnioskodawcą jej utworzenia jest, istniejąca od 1992 roku i mająca swą siedzibę w Oświęcimiu, organizacja pozarządowa Stowarzyszenie Romów w Polsce. Pierwsze starania o powołanie rządowej instytucji zajmującej się dziedzictwem Romów zostały zainicjowane w 2009 roku. Siedzibą Centrum jest, znajdująca się w zabytkowej części starego miasta w Oświęcimiu, kamienica przy ulicy Berka Joselewicza 5.

List intencyjny

W lipcu 2023 roku prezes Stowarzyszenie Romów w Polsce — Roman Kwiatkowski i Marszałek Województwa Małopolskiego — Witold Kozłowski podpisali list intencyjny w sprawie dążenia do utworzenia — Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu. 

Powołanie

28 grudnia 2023 roku Sejmik Województwa Małopolskiego, uchwałą nr LXXVII/1124/23, zdecydował o utworzeniu z dniem 1 lutego 2024 roku Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu — Instytucji Kultury Województwa Małopolskiego.

Misja

Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu zajmuje się materialnym i niematerialnym dziedzictwem Romów w Polsce.

Misją Centrum Historii i Kultury Romów jest badanie, dokumentowanie i upowszechnianie wiedzy o wielowiekowej obecności Romów na ziemiach polskich, ich historii, w tym — tragicznym holokauście romskim oraz romskiej kulturze, tej tradycyjnej i tej współczesnej. Jest nią również dbanie o zachowanie, rozwój i upowszechnianie romskiego dziedzictwa kulturowego. Centrum ma animować życie kulturalne środowisk romskich, ale i życie kulturalne środowiska lokalnego – mieszkańców Oświęcimia i regionu.

Centrum będzie przybliżać historię i kulturę Romów oraz zagadnienie wielokulturowości w sposób wartościowy i przełamujący stereotypy. W ramach instytucji będzie funkcjonować galeria prezentująca wystawy na temat m.in. historii społeczności romskiej w Polsce oraz dawną i współczesną sztukę romską. Centrum będzie podejmować działalność edukacyjną w zakresie wielokulturowości i praw człowieka. Będzie także miejscem spotkań różnych środowisk, dla których te sprawy wiążą się z ich obszarem zainteresowań, również tych profesjonalnych. Centrum ma dbać o spuściznę romską przechowywaną w swoim archiwum i pamięć o zabytkach kultury romskiej (wraz z ich dokumentacją).

Oferta

Oferta Centrum skierowana jest do bardzo zróżnicowanych grup odbiorców, a w szczególności do ludzi młodych, otwartych na wiedzę, nowe doświadczenia, otwartych na poznanie kultur innych narodów, mniejszości narodowych i etnicznych otwartych na zrozumienie i zaakceptowanie takich pojęć i wartości jak: sprawiedliwość, wolność, pokój, demokracja, miłość do drugiego człowieka, szacunek, godność, negowanie aktów przemocy i terroryzmu, negowanie przejawów dyskryminacji i rasizmu.

Odbiorcy

Odbiorcami oferty Centrum będą m.in.: społeczność naukowa, nauczyciele i uczniowie szkół z regionu, powiatu i miasta, Romowie zainteresowani historią i kulturą swojej społeczności, w tym ci, którzy poszukują własnych korzeni, poszukują członków swoich rodzin, szczególnie tych dotkniętych tragedią holokaustu, turyści odwiedzający Małopolskę, delegacje krajowe i zagraniczne oraz mniejszości narodowe i etniczne mieszkające w Polsce.