4 września przypada 101. rocznica urodzin Jerzego Ficowskiego – poety, eseisty, badacza i tłumacza, którego dorobek na trwałe wpisał się w historię polskiej humanistyki. Jego prace odegrały kluczową rolę w dokumentowaniu losów społeczności romskich w Polsce, przywracaniu pamięci o Zagładzie Romów oraz wprowadzaniu romskiej kultury do głównego nurtu życia publicznego.

Twórczość Ficowskiego łączyła rzetelność badawczą, empatię i wrażliwość na świadectwo, dzięki czemu romskie głosy i biografie zyskały trwałe miejsce w polskiej kulturze. Był on nie tylko kronikarzem, ale także orędownikiem szacunku wobec odmienności i refleksji nad językiem, którym opisuje się doświadczenie innego.

Szczególne znaczenie miała jego działalność na rzecz popularyzacji  twórczości Papuszy (Bronisławy Wajs). Dzięki jego opracowaniom jej poezja została wprowadzona do szerokiego obiegu literackiego.

Najważniejsze publikacje Jerzego Ficowskiego:

• Cyganie na polskich drogach – pierwsza syntetyczna praca o historii i życiu Romów w Polsce,
• Cyganie w Polsce. Dzieje i obyczaje – kompendium wykorzystywane w edukacji i badaniach,
• Demony cudzego strachu – zbiór szkiców o pamięci, odpowiedzialności i spotkaniu kultur,
• edycje i przekłady poezji Papuszy – fundamentalne dla jej recepcji w literaturze polskiej.

Jako Centrum Historii i Kultury Romów jesteśmy zobowiązani do badania, dokumentowania i upowszechniania romskiego dziedzictwa. W rocznicę urodzin Jerzego Ficowskiego zachęcamy do lektury jego książek, będących kanonem dla polskiej romologii.

Jednocześnie informujemy, że w 2026 roku planujemy organizację konferencji naukowej poświęconej dorobkowi Jerzego Ficowskiego. Więcej informacji na temat już wkrótce.

Foto: bn.org.pl